Trouwen vanaf 1 januari 2018: weet waar je aan begint

Wellicht heeft u al gehoord dat de wet wijzigt voor hen die na 1 januari 2018 gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Maar wat wijzigt er nu precies?

Misverstanden

In het afgelopen jaar is er al veel over geschreven, maar de berichten waren niet altijd juist. Ik zal daarom eerst enkele misverstanden rechtzetten.

Onjuist: afschaffing algehele gemeenschap van goederen

Het is niet zo dat met deze wet de algehele gemeenschap van goederen wordt afgeschaft. De geldende wettelijke gemeenschap wordt ‘slechts’ (verder) beperkt. Ook na 1 januari 2018 zijn daarom in beginsel op alle huwelijken nog steeds de algemene bepalingen van de wettelijke gemeenschap van goederen van kracht. Voor nieuw gesloten huwelijken zijn deze bepalingen echter gewijzigd.

Onjuist: U trouwt straks standaard onder huwelijkse voorwaarden

Ook is het niet zo dat u automatisch onder huwelijkse voorwaarden trouwt. Daarvoor zult u nog steeds naar de notaris moeten. U trouwt straks namelijk in de op dat moment geldende wettelijke gemeenschap van goederen. Met huwelijkse voorwaarden kunt u nu én straks afwijken van de wettelijke gemeenschap van goederen, door bijvoorbeeld elke gemeenschap van goederen uit te sluiten, deze gedeeltelijk uit te sluiten, door een algehele gemeenschap van goederen af te spreken etc. Regelt u over het huwelijk niks via de notaris dan zijn er ook geen huwelijkse voorwaarden van toepassing op uw huwelijk.

Wat wijzigt er dan wel?

Tot de wettelijke gemeenschap van goederen tussen echtgenoten behoren nu – kort gezegd – alle baten (bezittingen, inkomsten, vermogen, etc.) en schulden die de echtgenoten hebben (verkregen) vóór het huwelijk en die zij daarna verkrijgen. Al deze baten worden daarmee van de echtgenoten gezamenlijk. De wet kent enkele uitzonderingen, waaronder erfenissen en giften verkregen met een uitsluitingsclausule en bepaalde pensioenrechten.

Trouwt u op of na 1 januari 2018, dan gaan de eigen baten en schulden van de echtgenoten van vóór het huwelijk echter niet tot de gemeenschap behoren. Deze baten en schulden blijven privé. Maar let op! Zijn er baten en schulden die al vóór het huwelijk gemeenschappelijk waren, dan vallen deze baten en schulden alsnog in de huwelijkse gemeenschap. Dit lijkt op zich logisch en geen probleem, maar stel u heeft een aandeel van 80% in een woning en uw toekomstige echtgenoot heeft een aandeel van 20% in diezelfde woning. Als u niets regelt dan wordt uw ‘aandeel’ in deze woning door het huwelijk automatisch beperkt tot 50% en die van uw echtgenoot ook 50%. Wilt u de oude verhouding bij echtscheiding in ere herstellen, dan loopt u mogelijk tegen fiscale drempels aan of andere scheidingsperikelen.

Vruchten van goederen die privé zijn (gebleven) en de schulden die deze goederen betreffen vallen ook niet in de gemeenschap. Indien echtgenoten het oneens zijn over welke goederen privé zijn en zij het recht daarop niet kunnen bewijzen, dan wordt het goed met alle vruchten en schulden die daarmee samenhangen vermoed tot de gemeenschap te behoren. Dit vermoeden geldt echter niet ten nadele van de schuldeisers. Voor echtgenoten is het dan ook van belang dat te alle tijden duidelijk is tot welk vermogen de baten en schulden behoren. Dat is niet altijd even eenvoudig. Zeker niet als u bijvoorbeeld een nieuw goed koopt met zowel privé als gemeenschapsvermogen.

Erfenissen en schenkingen

Na 1 januari vallen erfenissen en schenkingen ook zonder uitsluitingsclausule buiten de gemeenschap. Een uitzondering daarop is het geval waarin de erflater of schenker heeft bepaald dat de ontvangsten juist wel in de gemeenschap vallen (insluitingsclausule).

Is er toch sprake van een uitsluitingsclausule dan kan daarvan ook vanaf 1 januari niet bij huwelijkse voorwaarden worden afgeweken.

Onderneming

Voor ondernemers betekent de nieuwe wet dat de onderneming die tijdens het huwelijk wordt opgericht of verkregen met alle baten én lasten in de huwelijkse gemeenschap valt. Had één van de echtgenoten al een onderneming, die niet op andere wijze in een gemeenschap viel met de andere echtgenoot, dan blijft de onderneming buiten de huwelijkse gemeenschap in het privé vermogen van de ondernemer.

Voor de onderneming die buiten de gemeenschap valt, vallen ook de vruchten van de onderneming buiten de gemeenschap. Wel moet de ondernemer in dat geval aan de gemeenschap een redelijke vergoeding geven voor de kennis, vaardigheden en arbeid die de ondernemer voor de onderneming heeft aangewend, voor zover een dergelijke vergoeding niet al op andere wijze aan de gemeenschap ten goede komt. Onduidelijk is nog wat er precies moet worden verstaan onder een redelijke vergoeding. Echtgenoten die deze onzekerheid wensen weg te nemen, doen er dan ook verstandig aan hierover afspraken vast te leggen.

Wordt niet voldaan aan de vergoedingsplicht van de ondernemer, dan is niet ondenkbaar dat een vergelijking kan worden gemaakt met de nu al geldende verrekenbedingen in huwelijkse voorwaarden. In die gevallen bestaat het risico dat bij echtscheiding alsnog met terugwerkende kracht afgerekend moet worden, wat tot schrijnende situaties kan leiden.

Schuldeisers

Voor schuldeisers kent de nieuwe wet een beperking. Wordt een gemeenschapsgoed uitgewonnen voor een niet-gemeenschapsschuld, dan kan de schuldeiser zich slechts op de helft van de opbrengst verhalen. De andere helft gaat naar de andere echtgenoot en valt dan in diens privé vermogen. Ook mag de andere echtgenoot het goed overnemen tegen de helft van de waarde, waarna het goed in diens privé vermogen valt.

Trouwen of scheiden, laat u informeren!

Zoals u ziet kunnen er verschillende redenen zijn om afspraken te maken over het huwelijk, maar ook de wijze waarop het huwelijk eindigt. Want huwelijken eindigen, of dat nu is door echtscheiding of overlijden. Ook als u niet wil afwijken van de wet is het met ingang van 1 januari 2018 nog meer van belang dat u weet wat de gevolgen zijn van trouwen.

Getrouwd vóór 1 januari 2018? 

Lees hier wat er voor u wijzigt als u al vóór 1 januari 2018 bent getrouwd.

Vragen of advies nodig?

Heeft u vragen over het huwelijk(svermogensrecht)? Wilt u bijgestaan worden in het afwikkelen van uw huwelijk? Of heeft u andere vragen gerelateerd aan het personen- en familierecht? Neem dan gerust contact op met mij of een van mijn collega’s.